Jaarlijkse evolutie van de mobiliteit
2022
Als gevolg van de gezondheidscrisis is het bijzonder belangrijk gebleken de evoluties in het mobiliteitsgedrag nauwlettend op te volgen.
Daartoe verzamelt Brussel Mobiliteit steeds meer gegevens, waardoor het bestuur de mobiliteitsstromen van de verschillende verplaatsingsmodi kan analyseren.
Daardoor kunnen we stellen dat de stromen van de verschillende vervoersmodi in 2022 bleven toenemen ten opzichte van 2020 en 2021, hoewel het begin van 2022 nog enigszins werd verstoord door bepaalde gezondheidsmaatregelen (onder meer het dragen van mondmaskers in het openbaar vervoer).
Dit was vooral zichtbaar in de actieve modi en op het openbaar vervoer. De gegevens van de camera's in de tunnels van het gewest worden helaas sterk beïnvloed door de werken in de tunnels (Troontunnel in 2022) en schetsen niet altijd een beeld van de globale verkeersstromen.
Evolutie van de fietsstromen en van de gedeelde micromobiliteit
De COVID-19-crisis heeft onze verplaatsingsgewoonten ingrijpend veranderd, in het bijzonder tijdens perioden van strikte lockdown waarin verplaatsingen streng werden beperkt en de meeste vrijetijdsactiviteiten verboden waren. Tijdens de gezondheidscrisis zijn fietstochten en wandelingen dus erg populair geworden. Brussel Mobiliteit beschikt over een reeks automatische tellers die onlangs op een vijftiental fietspaden werden geplaatst en waarvan de gegevens sinds 2020 correct geëxploiteerd kunnen worden zodat de evolutie van de (fiets- en step)stromen gemeten kan worden over de seizoenen en de geldende gezondheidsmaatregelen heen.
Daarnaast kunnen we dankzij de gegevens van de micromobiliteitsoperatoren de evolutie volgen van de aanbods- en gebruiksindicatoren van de verschillende voertuigen die op het gewestelijke grondgebied gehuurd kunnen worden.
In 2022 nam het aantal verplaatsingen met de fiets of met micromobiliteitstoestellen toe ten opzichte van 2021.
+39%
de mediane verkeersstroom op fietspaden die uitgerust zijn met automatische tellers in 2022 in vergelijking met 2021.
Meer weten-13%
keer per dag (= omloopsnelheid) van Villos! in 2022 ten opzichte van 2019 en stijging van 25% ten opzichte van 2021.
Meer weten+130%
de gemiddelde grootte van de vloot elektrische deelsteps per dag in 2022 in vergelijking met 2021.
Meer weten+75%
de gemiddelde rotatiegraad per dag van de elektrische deelsteps in 2022 in vergelijking met 2021.
Meer wetenEvolutie van de stromen van het openbaar vervoer
Het is ongetwijfeld het openbaarvervoergebruik dat het meest te lijden heeft gehad van de pandemie. Sinds het begin van de crisis heeft de angst voor besmetting in combinatie met een dalend aantal gebruikers door de strikte lockdown, de capaciteitsbeperkingen en vervolgens het verplichte telewerk en de andere beperkende maatregelen het openbaarvervoergebruik doen gedaald. Tijdens deze periode heeft de MIVB een nieuwe methode voor de berekening van het aantal passagiers ontwikkeld, die beter is aangepast aan de bijzonderheden van de crisis. Sinds de opheffing van de maatregelen stellen we een stijging van het gebruik vast, dat steeds meer het niveau van voor de crisis nadert.
Evolutie van de verkeersstromen op de weg en van de congestie
De verkeersstromen en de trajecttijden worden nauwgezet opgevolgd om na te gaan in welke mate het gebruik van het privévoertuig evolueert in de tijd. Naast de gezondheidscrisis en het effect daarvan op de verplaatsingsgewoonten wordt aan de hand van deze gegevens het effect geanalyseerd van de maatregelen ter beperking van het gebruik van de auto (Stad 30, Lokale Mobiliteitscontracten voor de mazen, enz.). Het goederenvervoer per vrachtwagen werd dan weer veel minder hard getroffen door de crisis dan het personenvervoer.
-26%
de verkeersstroom in de tunnels in 2022 in vergelijking met 2019. Een vermindering met 16% in vergelijking met 2021.
Meer weten0,9
minuten gemiddelde vertraging tijdens het spitsuur ’s ochtends op een traject van 10 minuten in 2022.
Meer weten2,3
minuten gemiddelde vertraging tijdens het spitsuur ’s avonds op een traject van 10 minuten in 2022.
Meer weten-2,1%
gemiddeld, vrachtwagens die in 2022 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest reden, in vergelijking met 2021.
Meer weten-2,1%
afstand die vrachtwagens van meer dan 3,5t aflegden in 2022, in vergelijking met 2021.
Meer weten+39%
de mediane verkeersstroom op fietspaden die uitgerust zijn met automatische tellers in 2022 in vergelijking met 2021.
-13%
keer per dag (= omloopsnelheid) van Villos! in 2022 ten opzichte van 2019 en stijging van 25% ten opzichte van 2021.
+130%
de gemiddelde grootte van de vloot elektrische deelsteps per dag in 2022 in vergelijking met 2021.
Door een probleem met de kwaliteit van de gegevens over de operatoren van elektrische deelfietsen in 2021 werd bij de vergelijking van de indicatoren tussen november 2021 en 2022 enkel rekening gehouden met de gegevens van elektrische deelsteps. De indicatoren voor elektrische fietsen worden gegeven voor 2022. Aangezien de gegevens echter vanaf december 2021 van betere kwaliteit zijn, kunnen we de indicatoren in december 2021 en december 2022 met elkaar vergelijken. Voor elektrische steppen worden de indicatoren gegeven voor elke maand van 2021 en 2022. We vergelijken ze ook tussen december 2021 en december 2022.
Het aanbod van gedeelde elektrische deelsteps in de vrije vloot is in december 2022 aanzienlijk toegenomen ten opzichte van december2021 (+51%). De omloopsnelheid is echter slechts licht gedaald (1,12 in december 2021 en 1,09 in december 2022).
Ook het aanbod van elektrische deelfietsen in de vrije vloot is in december 2022 toegenomen ten opzichte van december 2021 (+90%). De omloopsnelheid is echter licht gedaald (1,09 in december 2021 en 0,98 in december 2022).
Het aanbod van gedeelde elektrische deelsteps in vrije vloot (gemiddelde/dag) in december 2022 bedraagt 16.562 voertuigen, terwijl het gemiddelde voor het jaar 2022 (januari tot november) 16.715 bedraagt.
De gemiddelde omloopsnelheid van elektrische deelsteps in vrije vloot in december 2022 is 1,09 terwijl het gemiddelde voor het jaar 2022 (januari tot november) 1,86 is; dit betekent een relatief verschil van -41%.
Het aanbod van elektrische deelfietsen in vrije vloot (gemiddeld/dag) in december 2022 is 1875 voertuigen en het gemiddelde voor het jaar 2022 is 2083. De gemiddelde omloopsnelheid van elektrische deelfietsen in vrije vloot in december 2022 is 0,98 terwijl het gemiddelde voor het jaar 2022 1,59 is; dit betekent een relatief verschil van -38%.
In december 2022 was de gemiddelde afstand van een rit met een gedeelde elektrische fiets 2,7 km terwijl een rit met een elektrische deelstep gemiddeld 1.9 km was. De gemiddelde afstanden per rit per deelstep zijn tussen december 2021 en 2022 toegenomen (+26%).
+23%
aantal MIVB-ritten in 2022 in vergelijking met 2021.
Tijdens de pandemie en tot eind 2022 werd de frequentering van de MIVB opgevolgd via het binnenkomen van stations (in ononderbroken lijnen), dankzij de Mobib-validaties, en via het instappen van bussen en trams (in gestippelde lijnen), dankzij het COVO-systeem.
De grafiek geeft deze twee indicatoren weer voor de jaren 2020 (blauw), 2021 (grijs) en 2022 (rood). De waarden zijn gerelateerd aan de waarden van de 3 weken vóór carnaval en zijn dus uitgedrukt in percentages.
Er is een daling in de waarden van 2020 vanaf maart, toen de gezondheidsmaatregelen werden ingesteld als reactie op de pandemie. Er was een lichte stijging naarmate het jaar vorderde, maar zonder de 70% van de referentieopkomst te overschrijden.
Ook in 2021 en 2022 was er een geleidelijke stijging, afgewisseld met perioden waarin opnieuw gezondheidsmaatregelen werden genomen.
Uiteindelijk was de totale opkomst in 2022 23% hoger dan in 2021, en zelf 12% hoger dan in 2020.
-26%
de verkeersstroom in de tunnels in 2022 in vergelijking met 2019. Een vermindering met 16% in vergelijking met 2021.
Het aantal voertuigen in de Brusselse tunnels wordt beïnvloed door tal van parameters, waaronder de vlotte doorstroming van het verkeer. Wanneer het verkeer in de tunnels over het algemeen vlot verloopt, heeft het bovengrondse verkeer de neiging de tunnels in te rijden. Wanneer het verkeer in de tunnels drukker wordt, ontvlucht een deel van dit verkeer de tunnels.
De tunnels van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest situeren zich vooral rond de stad Brussel op de Kleine Ring (R20). Daarom is dit verkeer niet representatief voor het globale bovengrondse verkeer in het hele gewest.
De tunneltellingen hebben een onzekerheid van +/- 5% bij vlot verkeer. Deze onzekerheid lijkt toe te nemen bij files.
De werkzaamheden die sinds 16.05.2022 in de tunnelopeningen van de Troontunnel zijn verwezenlijkt hebben een aanzienlijke impact op de mobiliteit op de Kleine Ring. Een deel van het verkeer sijpelde stroomopwaarts door naar andere wegen om files te vermijden en werd daarom niet meer meegeteld in de tunnels stroomafwaarts.
Vanaf 25 november 2022 is de Trône-tunnel overdag volledig open. Dit heeft een rechtstreeks effect gehad met een vermindering van de congestie en de reistijden.
De curve van getelde voertuigen in november 2022 vertoont in de laatste week een stijgende lijn, terwijl het in 2021 stabiel was. Deze stijging is waarschijnlijk het gevolg van de heropening van de Troon-tunnel. Daarom zal de daling van het verkeer tijdelijk zijn, aangezien het effect een terugkeer zal zijn van voertuigen die alternatieven hebben gevonden.
Het aantal voertuigen dat in december 2022 in bepaalde Brusselse tunnels is geteld, ligt 16% lager dan in dezelfde periode in 2019 en 7% hoger dan in 2021.
Het verkeersaanbod in sommige tunnels zou in 2022 26% lager zijn dan in 2019 en 16% lager dan in 2021.
0,9
minuten gemiddelde vertraging tijdens het spitsuur ’s ochtends op een traject van 10 minuten in 2022.
Grafieken 2021 - 2022
De volgende grafieken tonen de ochtendspits in het bovenste deel en de avondspits in het onderste deel.
Gemiddeld is er in 2022 voor een rit van 10 minuten een vertraging van 0,9 minuten in de ochtendspits en 2,3 minuten in de avondspits. De avondspits is dus nog steeds veel drukker dan de ochtendspits. Als we de cijfers vergelijken met de gegevens van 2021, die vanaf april 2021 beschikbaar zijn, zien we dat de mate van congestie tussen beide jaren vergelijkbaar is en dat dezelfde seizoenseffecten spelen.
-2,1%
gemiddeld, vrachtwagens die in 2022 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest reden, in vergelijking met 2021.
-2,1%
afstand die vrachtwagens van meer dan 3,5t aflegden in 2022, in vergelijking met 2021.
Het vrachtwagenverkeer in het gewest (het deel van de Brusselse Ring inbegrepen) is relatief stabiel en heeft weinig hinder ondervonden van de lockdownmaatregelen.
Het overzicht van het aantal afgelegde kilometers volgens de Viapass-gegevens wordt hierboven weergegeven, met de gegevens voor 2022 in het geel. Het aantal vrachtwagens en de totale afgelegde afstanden zijn met 2,1% gedaald. Dit betekent dus dat de gemiddelde afstand per vrachtwagen op het gewestelijke grondgebied tussen deze twee jaren hetzelfde is gebleven. Dit aantal daalt echter sinds 2017 met de invoering van de kilometerheffing voor vrachtwagens.
In het algemeen volgt het aantal vrachtwagens in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest dezelfde trend als het aantal afgelegde kilometers, d.i. ongeveer 650.000 vrachtwagens per maand.